loading

شب ادراری
علائم، علل، عوامل خطر، عوارض جانبی
چگونگی مقابله با بیماری و حمایت از بیماران

دکتر سید مصطفی حسینی

جراح و متخصص بیماری های کلیه و مجاری ادرار

ناباروری، ناتوانی و سنگ شکنی

ارولوژی بزرگسالان و کودکان

شب ادراری

    مرطوب کردن رختخواب -بى اختيارى شبانه یا شب ادراری- ادرار كردن غیر ارادی در هنگام خواب است بعد از سنى كه كنترل ادرار در حين خواب از طفل انتظار ميرود.
    ملافه و لباس خواب خيس -و یک کودک شرمنده- صحنه آشنا در بسیاری از خانه ها است. اما نترسيد. مرطوب کردن تخت نشانه ای از آموزش بد نیست. بلكه اغلب فقط بخشى عادی از رشد کودک است.
    به طور کلی، مرطوب کردن بستر قبل از 7 سالگی نگرانی ندارد. در این سن، کودک شما ممکن است هنوز در حال تكامل کنترل شبانه مثانه باشد.
    اگر رطوبت تخت ادامه یابد، مشكل را با صبر و درک درمان كنيد. تغییر سبک زندگی، آموزش مثانه، هشدارهای رطوبت و گاهی داروها ممکن است باعث کاهش تدریجی اين اشكال شود.
  1. علائم
  2. اکثر بچه ها تا 5 سالگی به طور کامل ادرار خود را كنترل ميكنند اما تاریخ دقیقی برای تکامل کنترل مثانه وجود ندارد. بین سنين 5 تا 7 سالگى، تر كردن بستر برای برخی از کودکان ادامه دارد.
    پس از 7 سال، تعداد کمی از کودکان هنوز تختخواب را خيس می کنند.
    اکثر کودکان به تنهایی بر اين معضل چيره ميشوند اما برخی نیاز به كمى کمک دارند. در موارد دیگر، مرطوب کردن رختخواب ممکن است نشانه اى از يك بيمارى باشد که به مراقبت پزشکی نیاز دارد.
    با پزشک کودک خود مشورت کنید اگر:
    1. فرزند شما هنوز بعد از سن 7 سالگی خيسى بستر دارد
    2. کودک شما پس از چند ماه خشک شدن در شب، شروع به خیس کردن مجدد بستر می کند
    3. مرطوب کردن بستر همراه با ادرار دردناک، تشنگی غیر عادی، ادرار صورتی یا قرمز، مدفوع سخت یا خروپف است
  3. علل
  4. هیچکس با يقين نمی داند چه چیزی موجب خيسى بستر يا شب ادرارى می شود، اما عوامل مختلفی ممکن است نقش داشته باشند:
    1. مثانه کم حجم. مثانه فرزند شما ممکن است به اندازه کافی برای تولید ادرار تولید شده در شب، تكامل نيافته باشد.
    2. عدم تشخیص پرى مثانه. اگر اعصابى که مثانه را کنترل ميکند، كامل نشده باشد، یک مثانه پر ممکن است کودک شما را از خواب بیدار نكند به خصوص اگر کودک شما خوابش عمیق باشد.
    3. مشكلات هورمونى. در دوران کودکی بعضی از بچه ها هورمون ضد ديورز (ADH) را به میزان کافى برای كاهش تولید ادرار در شب تولید نمی کنند.
    4. عفونت مجاری ادراری. این عفونت می تواند کنترل ادرار را دشوار كند. علائم و نشانه ها ممکن است شامل شب ادراری، تکرر ادرار، ادرار قرمز یا صورتی و درد در هنگام ادرار کردن باشد.
    5. آپنه در خواب. گاهی اوقات خيسى بستر، نشانه ای از آپنه انسدادی در خواب است، حالتى که در آن تنفس کودک در طول خواب متوقف می شود -اغلب به علت لوزه ها و یا آدنوئید های التهابی یا بزرگ است- علائم و نشانه های دیگر ممکن است شامل خروپف و خواب آلودگی روزانه باشد.
    6. دیابت. برای یک کودک که معمولا در شب خشک است، مرطوب کردن تخت ممکن است اولین علامت دیابت باشد. علائم و نشانه های دیگر ممکن است شامل دفع مقدار زیادی ادرار، افزایش تشنگی، خستگی و کاهش وزن با وجود اشتهای خوب باشد.
    7. یبوست مزمن. عضلات مشابه دفع ادرار و مدفوع را كنترل ميكنند. هنگامی که یبوست مزمن ميشود، این عضلات ناکارآمد شده و منجر به ليك ادرار در شب ميشوند.
    8. یک مشکل ساختاری در دستگاه ادراری یا سیستم عصبی. به ندرت، رطوبت بستر ميتواند ناشى از یک نقص در سیستم عصبی کودک یا سیستم ادراری باشد.
  5. عوامل خطر
  6. شيوع آن در پسران دو برابر بیشتر است. عوامل متعددی در ايجاد آن دخالت دارند از جمله:
    1. استرس و اضطراب -مانند رفتن به یک مدرسه جدید و یا خوابیدن دور از خانه- ممکن است موجب خيسى بستر شود.
    2. سابقه خانوادگی. اگر یک یا هر دو والدین در زمان كودكى تختخواب خود را خيس مى كنند فرزند آنها شانس بيشترى براى ابتلا به شب ادرارى دارد.
    3. اختلال نقص توجه / بیش فعالی (ADHD). مرطوب کردن رختخواب در کودکان مبتلا به ADHD شایع تر است.
  7. عوارض جانبی
    1. اگر چه ممكن است نااميد كننده باشد، ترى بستر بدون علت فيزيكى، هیچ خطری برای سلامتی ایجاد نمی کند. با این حال، مرطوب کردن تخت می تواند مسائلی را برای کودک شما ایجاد کند، از جمله:
    2. احساس گناه و خجالت، که می تواند منجر به كاهش اعتماد به نفس شود
    3. از دست دادن فرصت ها برای فعالیت های اجتماعی مانند خوابگاه ها و اردوگاه ها
    4. راش در ناحیه باسن و ناحیه تناسلی کودک به خصوص اگر کودک شما با لباس زیر مرطوب بخوابد
  8. تشخیص
  9. بسته به شرایط، پزشک ممکن است راههايى را براى تشخيص علل ايجاد خيسى بستر و درمان آن پيشنهاد كند.
    1. معاینه فيزيكى
    2. سوالاتى در مورد علائم، مصرف مایعات، سابقه خانوادگی، نحوه تخليه روده و مثانه، و موارد مرتبط با رطوبت بستر
    3. آزمایش ادرار برای بررسی عفونت یا دیابت
    4. راديوگرافى یا دیگر آزمایشات تصویر بردارى از کلیه ها یا مثانه براى بررسى ساختار سيستم ادرارى
    5. سایر آزمایشات ادراری و ارزیابی ها، در صورت نیاز
  10. درمان
  11. اکثر کودکان با بزرگ شدن، به تنهايى از بى اختيارى عبور می کنند. اگر درمان مورد نیاز است، ابتدا با تغيير در عادات تغذيه -مانند اجتناب از کافئین به طور کامل و محدود کردن مصرف مایعات در شب- شروع ميشود
    در صورت عدم موفقيت، درمانهاى اضافى مثل بر طرف نمودن يبوست يا اپنه خواب بايد انجام گيرد گزينه هاى ديگر، دستگاه هاى هشدار دهنده در هنگام بى اختيارى، كاهنده هاى توليد ادرار در شب و افزاينده هاى حجم مثانه ميباشد.
    بعضی افراد ممکن است تصمیم بگیرند که از مکمل ها یا جایگزین هاى پزشكى براى درمان ترى بستر، -مانند هیپنوتیزم، طب سوزنی، درمان کایروپراکتیک و درمان گیاهی- استفاده كنند اثر اين روش ها بى نتيجه و ضعيف است.
  12. مقابله و حمایت
  13. کودکان عمدا بستر خود را خيس نمى كنند بايد صبور بود شما و فرزندتان بايد با هم از اين مشكل عبور كنيد. درمان موثر ممکن است شامل چندین استراتژی باشد و شايد قدرى طول بكشد.
    1. به احساسات کودک خود حساس باشید. اگر فرزند شما استرس یا اضطراب داشته باشد، او را تشویق کنید که این احساسات خود را بیان کند. پشتیبانی و تشویق شما محيط را براى کودک آرام و امن كرده و خيسى بستر اثر مخرب كمترى خواهد داشت.
    2. برای شستشوى آسان برنامه ریزی کنید. تشک کودک خود را با كاور پلاستیکی پوشش دهید. از لباس های زير ضخیم و جذب كننده ادرار استفاده کنید. ملافه های اضافی و لباس خواب را در دسترس نگه دارید. با این حال، از مصرف طولانى مدت از پوشک یا جذب كننده هاى یکبار مصرف بپرهيزيد.
    3. کمک فرزند خود را امتحان کنید. اگر سن كودك مناسب باشد، از فرزندتان بخواهید که لباس زیر و لباس خواب خود را بشويد یا آن ها را در ظرف مخصوص برای شستن قرار دهد. اين مسئولیت پذیری به کودک شما کمک می کند تا كنترل بیشترى روى موضوع داشته باشد.
    4. جشن تلاش. خيس کردن بستر عمدى نيست، بنابراین روا نیست کودک خود را به اين دليل اذيت يا تنبيه كنيد. و به ديگر اهالى منزل نيز اين اجازه را ندهيد. در عوض، فرزندتان را برای پیروی از دستورات و کمک در شستشوى البسه ستایش کنید. براى افزايش انگیزه كودك گاها از سیستم پاداش استفاده کنید.
    5. با دادن اميد، حمایت و درک شرايط، فرزند شما بزودى شب های خشک را تجربه خواهد كرد.